chʼik
Maya yucateco[editar]
chʼik | |
pronunciación | falta agregar |
grafías alternativas | ch'ik |
Etimología[editar]
Si puedes, incorpórala: ver cómo
Sustantivo[editar]
Verbo transitivo[editar]
Conjugación[editar]
Voz activa | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
número | singular | plural | ||||
persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera |
Modo indicativo | ||||||
Incompletivo | kin chʼikik | ka chʼikik | ku chʼikik | k chʼikik | ka chʼikikeʼex | ku chʼikikoʼob |
Completivo | tin chʼikaj | ta chʼikaj | tu chʼikaj | t k chʼikaj | ta chʼikajeʼex | tu chʼikajoʼob |
Resultativo | in chʼikmaj | a chʼikmaj | u chʼikmaj | k chʼikmaj | a chʼikmajeʼex | u chʼikmajoʼob |
Modo subjuntivo | ka in chʼikej * | ka a chʼikej * | ka u chʼikej * | ka k chʼikej * | ka a chʼikeʼex | ka u chʼikoʼob |
Modo imperativo | - | chʼikej * | - | - | chʼikeʼex | - |
Voz pasiva | ||||||
Modo indicativo | ||||||
Incompletivo | kin chʼiʼikil | ka chʼiʼikil | ku chʼiʼikil | k chʼiʼikil | ka chʼiʼikileʼex | ku chʼiʼikiloʼob |
Completivo | (j)chʼiʼiken | (j)chʼiʼikech | (j)chʼiʼikij * | (j)chʼiʼikoʼon | (j)chʼiʼikeʼex | (j)chʼiʼikoʼob |
Resultativo | chʼikaʼanen | chʼikaʼanech | chʼikaʼan | chʼikaʼanoʼon | chʼikaʼaneʼex | chʼikaʼanoʼob |
Modo subjuntivo | ka chʼiʼikiken | ka chʼiʼikikech | ka chʼiʼikik | ka chʼiʼikikoʼon | ka chʼiʼikikeʼex | ka chʼiʼikikoʼob |
* Los sufijos -ej/-ij se eliminan en posición no terminal. |
Véase también[editar]
Referencias y notas[editar]
- ↑ Bastarrachea, Juan R.; Ermilo Yah Pech, Fidencio Briceño Chel (1992). Diccionario Básico Español-Maya-Español. Mérida, México: Maldonado Editores.
- ↑ Gómez Navarrete, Javier A. (2009). Diccionario Introductorio Español-Maya, Maya-Español (pdf), Chetumal: Universidad de Quintana Roo, p. 29.