amutun

De Wikcionario, el diccionario libre

Mapuche[editar]

amutun
pronunciación (AFI) [a.muˈtun]

Etimología[editar]

de amun, "ir", y el sufijo verbal -tu.

Verbo[editar]

1
Irse de vuelta, volver, regresar.

Conjugación[editar]

Raíz: amutu-
Formas no finitas
-n -lu -am
amutun amutulu amutuam
-n con negación -lu con negación -am con negación
amutunun amutunulu amutunuam
-wma -el -yüm
amutuwma amutuel amutuyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
amutunuwma amutunuel amutunuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo amutun amutuymi amutuy amutuyu amutuymu amutuy engu, amutuyngu amutuiñ amutuymün amutuy engün, amutuyngün
Negativo amutulan amutulaymi amutulay amutulayu amutulaymu amutulay engu, amutulayngu amutulaiñ amutulaymün amutulay engün, amutulayngün
Futuro Afirmativo amutuan amutuaymi amutuay amutuayu amutuaymu amutuay engu, amutuayngu amutuaiñ amutuaymün amutuay engün, amutuayngün
Negativo amutulayan amutulayaymi amutulayay amutulayayu amutulayaymu amutulayay engu, amutulayayngu amutulayaiñ amutulayaymün amutulayay engün, amutulayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo amutuli amutulmi amutule amutuliyu amutulmu amutule engu, amutuleyengu amutuliyiñ amutulmün amutule engün, amutuleyengün
Negativo amutunuli amutunulmi amutunule amutunuliyu amutunulmu amutunule engu, amutunuleyengu amutunuliyiñ amutunulmün amutunule engün, amutunuleyengün
Futuro Afirmativo amutuali amutualmi amutuale amutualiyu amutualmu amutuale engu, amutualeyengu amutualiyiñ amutualmün amutuale engün, amutualeyengün
Negativo amutunuali amutunualmi amutunuale amutunualiyu amutunualmu amutunuale engu, amutunualeyengu amutunualiñ amutunualmün amutunuale engün, amutunualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo amutuchi amutunge amutupe amutuayu amutumu amutupe engu, amutupeyengu amutuaiñ amutumün amutupe engün, amutupeyengün
Negativo amutukilchi, amutukinulchi, amutukili amutukilnge, amutukinulnge, amutukilmi amutukilpe, amutukinulpe, amutukile amutukiliyu, amutukinuliyu, amutulayayu amutukilmu, amutukinulmu amutukilpe engu, amutukilpeyengu, amutukinulpe engu, amutukinulpey amutukiliyiñ, amutukinuliyiñ, amutulayaiñ amutukilmün, amutukinulmün amutukilpe engün, amutukilpeyengün, amutukinulpe engün, amutukinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Referencias y notas[editar]