xotʼ
Apariencia
xotʼ | |
pronunciación (AFI) | /ʃotʼ/ |
silabación | xotʼ |
grafías alternativas | xot' |
rima | otʼ |
Etimología
[editar]Si puedes, incorpórala: ver cómo.
Verbo transitivo
[editar]Locuciones
[editar]Conjugación
[editar]Voz activa | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
número | singular | plural | ||||
persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera |
Modo indicativo | ||||||
Incompletivo | kin xotʼik | ka xotʼik | ku xotʼik | k xotʼik | ka xotʼikeʼex | ku xotʼikoʼob |
Completivo | tin xotʼaj | ta xotʼaj | tu xotʼaj | t k xotʼaj | ta xotʼajeʼex | tu xotʼajoʼob |
Resultativo | in xotʼmaj | a xotʼmaj | u xotʼmaj | k xotʼmaj | a xotʼmajeʼex | u xotʼmajoʼob |
Modo subjuntivo | ka in xotʼej * | ka a xotʼej * | ka u xotʼej * | ka k xotʼej * | ka a xotʼeʼex | ka u xotʼoʼob |
Modo imperativo | - | xotʼej * | - | - | xotʼeʼex | - |
Voz pasiva | ||||||
Modo indicativo | ||||||
Incompletivo | kin xoʼotʼol | ka xoʼotʼol | ku xoʼotʼol | k xoʼotʼol | ka xoʼotʼoleʼex | ku xoʼotʼoloʼob |
Completivo | (j)xoʼotʼen | (j)xoʼotʼech | (j)xoʼotʼij * | (j)xoʼotʼoʼon | (j)xoʼotʼeʼex | (j)xoʼotʼoʼob |
Resultativo | xotʼaʼanen | xotʼaʼanech | xotʼaʼan | xotʼaʼanoʼon | xotʼaʼaneʼex | xotʼaʼanoʼob |
Modo subjuntivo | ka xoʼotʼoken | ka xoʼotʼokech | ka xoʼotʼok | ka xoʼotʼokoʼon | ka xoʼotʼokeʼex | ka xoʼotʼokoʼob |
* Los sufijos -ej/-ij se eliminan en posición no terminal. |
Véase también
[editar]Referencias y notas
[editar]- ↑ «XOOT’» en Diccionario maya popular: maya-español, español-maya. Página 258. Editorial: Academia de la Lengua Maya de Yucatán. Mérida, Yucatán, 2007. ISBN: 9685480370.
- ↑ Javier A. Gómez Navarrete. «XOOT’» en Diccionario Introductorio Español-Maya, Maya-Español. Página 187. Editorial: Universidad de Quintana Roo. Chetumal, 2009. Formato: pdf.
- ↑ Shigeto Yoshida. «XOT’» en Diccionario de la conjugación de verbos en el maya yucateco actual. Página 103. Editorial: Tohoku University. Sendai, 2009.