kakon

Mapuche (Alfabeto Unificado, Grafemario Azümchefe, Grafemario Raguileo)

kakon
central (AFI)	[ka.kon]
periférico (AFI)	[ka.kon]
chesüngun (AFI)	[ka.kon]
silabación	ka-kon

Etimología 1

De kako ('mote') y el sufijo -n.

Verbo

1

Hacer mote.

Conjugación

Raíz: kako-

Formas no finitas
		-n			-lu			-am
		kakon			kakolu			kakoam
		-n con negación			-lu con negación			-am con negación
		kakonun			kakonulu			kakonuam
		-wma			-el			-yüm
		kakowma			kakoel			kakoyüm
		-wma con negación			-el con negación			-yüm con negación
		kakonuwma			kakonuel			kakonuyüm
Formas finitas
número		singular			dual			plural
persona		primera	segunda	tercera	primera	segunda	tercera	primera	segunda	tercera
Modo real		iñche	eymi	fey	iñchiw	eymu	fey engu*	iñchiñ	eymün	fey engün*
No futuro	Afirmativo	kakon	kakoymi	kakoy	kakoyu	kakoymu	kakoy engu, kakoyngu	kakoiñ	kakoymün	kakoy engün, kakoyngün
	Negativo	kakolan	kakolaymi	kakolay	kakolayu	kakolaymu	kakolay engu, kakolayngu	kakolaiñ	kakolaymün	kakolay engün, kakolayngün
Futuro	Afirmativo	kakoan	kakoaymi	kakoay	kakoayu	kakoaymu	kakoay engu, kakoayngu	kakoaiñ	kakoaymün	kakoay engün, kakoayngün
	Negativo	kakolayan	kakolayaymi	kakolayay	kakolayayu	kakolayaymu	kakolayay engu, kakolayayngu	kakolayaiñ	kakolayaymün	kakolayay engün, kakolayayngün
Modo hipotético		iñche	eymi	fey	iñchiw	eymu	fey engu*	iñchiñ	eymün	fey engün*
No futuro	Afirmativo	kakoli	kakolmi	kakole	kakoliyu	kakolmu	kakole engu, kakoleyengu	kakoliyiñ	kakolmün	kakole engün, kakoleyengün
	Negativo	kakonuli	kakonulmi	kakonule	kakonuliyu	kakonulmu	kakonule engu, kakonuleyengu	kakonuliyiñ	kakonulmün	kakonule engün, kakonuleyengün
Futuro	Afirmativo	kakoali	kakoalmi	kakoale	kakoaliyu	kakoalmu	kakoale engu, kakoaleyengu	kakoaliyiñ	kakoalmün	kakoale engün, kakoaleyengün
	Negativo	kakonuali	kakonualmi	kakonuale	kakonualiyu	kakonualmu	kakonuale engu, kakonualeyengu	kakonualiñ	kakonualmün	kakonuale engün, kakonualeyengün
Modo volitivo		iñche	eymi	fey	iñchiw	eymu	fey engu*	iñchiñ	eymün	fey engün*
	Afirmativo	kakochi	kakonge	kakope	kakoayu	kakomu	kakope engu, kakopeyengu	kakoaiñ	kakomün	kakope engün, kakopeyengün
	Negativo	kakokilchi, kakokinulchi, kakokili	kakokilnge, kakokinulnge, kakokilmi	kakokilpe, kakokinulpe, kakokile	kakokiliyu, kakokinuliyu, kakolayayu	kakokilmu, kakokinulmu	kakokilpe engu, kakokilpeyengu, kakokinulpe engu, kakokinulpey	kakokiliyiñ, kakokinuliyiñ, kakolayaiñ	kakokilmün, kakokinulmün	kakokilpe engün, kakokilpeyengün, kakokinulpe engün, kakokinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Etimología 2

Del español cajón.

Sustantivo inanimado

Singular, dual y plural
kakon

1

Cajón.