Ir al contenido

kakon

De Wikcionario, el diccionario libre

Mapuche (Alfabeto Unificado, Grafemario Azümchefe, Grafemario Raguileo)

[editar]
kakon
central (AFI) [ka.kon]
periférico (AFI) [ka.kon]
chesüngun (AFI) [ka.kon]
silabación ka-kon

Etimología 1

[editar]

De kako ('mote') y el sufijo -n.

Verbo

[editar]
1
Hacer mote.

Conjugación

[editar]
Raíz: kako-
Formas no finitas
-n -lu -am
kakon kakolu kakoam
-n con negación -lu con negación -am con negación
kakonun kakonulu kakonuam
-wma -el -yüm
kakowma kakoel kakoyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
kakonuwma kakonuel kakonuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo kakon kakoymikakoy kakoyu kakoymukakoy engu, kakoyngu kakoiñ kakoymünkakoy engün, kakoyngün
Negativo kakolan kakolaymikakolay kakolayu kakolaymukakolay engu, kakolayngu kakolaiñ kakolaymünkakolay engün, kakolayngün
Futuro Afirmativo kakoan kakoaymikakoay kakoayu kakoaymukakoay engu, kakoayngu kakoaiñ kakoaymünkakoay engün, kakoayngün
Negativo kakolayan kakolayaymikakolayay kakolayayu kakolayaymukakolayay engu, kakolayayngu kakolayaiñ kakolayaymünkakolayay engün, kakolayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo kakoli kakolmikakole kakoliyu kakolmukakole engu, kakoleyengu kakoliyiñ kakolmünkakole engün, kakoleyengün
Negativo kakonuli kakonulmikakonule kakonuliyu kakonulmukakonule engu, kakonuleyengu kakonuliyiñ kakonulmünkakonule engün, kakonuleyengün
Futuro Afirmativo kakoali kakoalmikakoale kakoaliyu kakoalmukakoale engu, kakoaleyengu kakoaliyiñ kakoalmünkakoale engün, kakoaleyengün
Negativo kakonuali kakonualmikakonuale kakonualiyu kakonualmukakonuale engu, kakonualeyengu kakonualiñ kakonualmünkakonuale engün, kakonualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo kakochi kakongekakope kakoayu kakomukakope engu, kakopeyengu kakoaiñ kakomünkakope engün, kakopeyengün
Negativo kakokilchi, kakokinulchi, kakokili kakokilnge, kakokinulnge, kakokilmikakokilpe, kakokinulpe, kakokile kakokiliyu, kakokinuliyu, kakolayayu kakokilmu, kakokinulmukakokilpe engu, kakokilpeyengu, kakokinulpe engu, kakokinulpey kakokiliyiñ, kakokinuliyiñ, kakolayaiñ kakokilmün, kakokinulmünkakokilpe engün, kakokilpeyengün, kakokinulpe engün, kakokinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Etimología 2

[editar]

Del español cajón.

Sustantivo inanimado

[editar]
Singular, dual y plural
kakon
1
Cajón.

Referencias y notas

[editar]