müpün

De Wikcionario, el diccionario libre

Mapuche[editar]

müpün
pronunciación (AFI) [məˈpɨn]
grafías alternativas mvpvn1

Etimología[editar]

De müpü ("ala") y el sufijo -n.

Verbo[editar]

1
Volar.

Conjugación[editar]

Raíz: müpü-
Formas no finitas
-n -lu -am
müpün müpülu müpüam
-n con negación -lu con negación -am con negación
müpünun müpünulu müpünuam
-wma -el -yüm
müpüwma müpüel müpüyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
müpünuwma müpünuel müpünuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo müpün müpüymi müpüy müpüyu müpüymu müpüy engu, müpüyngu müpüiñ müpüymün müpüy engün, müpüyngün
Negativo müpülan müpülaymi müpülay müpülayu müpülaymu müpülay engu, müpülayngu müpülaiñ müpülaymün müpülay engün, müpülayngün
Futuro Afirmativo müpüan müpüaymi müpüay müpüayu müpüaymu müpüay engu, müpüayngu müpüaiñ müpüaymün müpüay engün, müpüayngün
Negativo müpülayan müpülayaymi müpülayay müpülayayu müpülayaymu müpülayay engu, müpülayayngu müpülayaiñ müpülayaymün müpülayay engün, müpülayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo müpüli müpülmi müpüle müpüliyu müpülmu müpüle engu, müpüleyengu müpüliyiñ müpülmün müpüle engün, müpüleyengün
Negativo müpünuli müpünulmi müpünule müpünuliyu müpünulmu müpünule engu, müpünuleyengu müpünuliyiñ müpünulmün müpünule engün, müpünuleyengün
Futuro Afirmativo müpüali müpüalmi müpüale müpüaliyu müpüalmu müpüale engu, müpüaleyengu müpüaliyiñ müpüalmün müpüale engün, müpüaleyengün
Negativo müpünuali müpünualmi müpünuale müpünualiyu müpünualmu müpünuale engu, müpünualeyengu müpünualiñ müpünualmün müpünuale engün, müpünualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo müpüchi müpünge müpüpe müpüayu müpümu müpüpe engu, müpüpeyengu müpüaiñ müpümün müpüpe engün, müpüpeyengün
Negativo müpükilchi, müpükinulchi, müpükili müpükilnge, müpükinulnge, müpükilmi müpükilpe, müpükinulpe, müpükile müpükiliyu, müpükinuliyu, müpülayayu müpükilmu, müpükinulmu müpükilpe engu, müpükilpeyengu, müpükinulpe engu, müpükinulpey müpükiliyiñ, müpükinuliyiñ, müpülayaiñ müpükilmün, müpükinulmün müpükilpe engün, müpükilpeyengün, müpükinulpe engün, müpükinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Referencias y notas[editar]

  1. grafemario Raguileo