cinco
Apariencia
Parte de la Lista Swadesh.
cinco | |
seseante (AFI) | [ˈsiŋ.ko] |
no seseante (AFI) | [ˈθiŋ.ko] ⓘ |
silabación | cin-co |
acentuación | llana |
longitud silábica | bisílaba |
rima | in.ko |
Etimología 1
[editar]Del latín vulgar cīnque, del latín quīnque, del protoindoeuropeo *pénkʷe. Compárese con πέντε (pente) en griego, 𐍆𐌹𐌼𐍆 (fimf) en gótico y five en inglés.
Adjetivo cardinal
[editar]Cardinales | ||
← 4 | 5 | 6 → |
ordinal: quinto romano: V |
Sustantivo masculino
[editar]cinco ¦ plural: cincos
- 4 Números
- Signo o signos usados para representar al número que tiene cinco unidades.
- Ejemplo: En números romanos el cinco se escribre V, y en números árabes es 5.
- 5 Números
- Nombre del número 5, número natural que sigue al cuatro y precede al seis.
- 6 Naipes
- En las barajas, las cartas que llevan cinco marcas que indican su quinto lugar en una serie del mismo palo.
- Ejemplo: Tengo el cinco de tréboles.
- 7 Monedas
- Moneda antigua de cinco centavos.
- Ámbito: Chile, México.
- 8
- Cosa de poco valor.
- Ámbito: Chile.
- Ejemplo: Ese disco rayado no vale un cinco.
- 9 Monedas
- Moneda con valor de cinco céntimos.
- Ámbito: Costa Rica.
- 10 Juegos
- Juego infantil con bolitas de cristal, barro u otro material con las que los niños hacen juegos de puntería arrojándolas unas contra otras, o tratando de introducirlas en un agujero.
- Ámbito: Guatemala.
- 11 Instrumentos musicales
- Instrumento de cuerdas venezolano, similar a una guitarra pequeña, con cinco cuerdas.
- 12 Bolos
- Bolo que se pone frente a los otros, en el juego de bolos.
Locuciones
[editar]- carnero de cinco cuernos:
- cinco primeras: En varios juegos, el hecho de ganar las cinco primeras bazas de forma consecutiva.
- compás de cinco por ocho: Compás con la duración de cinco corcheas.
- buscarle cinco pies al gato:
- Buscar razones o soluciones falsas y carentes de sentido
- Empeñarse en crearse dificultades en donde no las hay.
- como tres y dos son cinco: Se dice de un argumento irredargüible, irrefutable, de una verdad absoluta.
- con los cinco sentidos:
- Con toda la atención y cuidado.
- De forma eficiente.
- decir a uno cuantas son cinco: Conminar, amenazar (España)
- esos o los cinco: los cinco dedos de una mano, y por extensión, la mano misma
- estar sin cinco o estar sin un cinco: Sin dinero.
- no tener ni cinco: No tener dinero.
- no vale un cinco: No valer gran cosa.
- tener o poner los cinco sentidos en algo o alguien: Dedicarle todo el cariño o atención.
- quedarse sin un cinco:
- Sin dinero.
- Mal de salud o de ánimo. (Guatemala)
Véase también
[editar]Traducciones
[editar]Traducciones [▲▼]
- Aimara: [1] pisqa (ay)
- Alemán: [1] fünf (de); [4] Fünfer (de) (masculino)
- Aragonés: [1] zinco (an)
- Asturiano: [1] cincu (ast)
- Azerí: [1] beş (az)
- Cantonés: [1] 五 (yue) “ng⁵”
- Checo: [1] pět (cs); [4, 9] pětka (cs) (femenino)
- Chol: [1] jo'p'ej (ctu)
- Dhivehi: [1] faheh (dv)
- Esperanto: [1] kvin (eo)
- Estonio: [1] viis (et)
- Finés: viisi (fi)
- Francés: [1] cinq (fr)
- Frisón: [1] fiif (fy)
- Galés: [1] pump (cy)
- Hausa: [1] biyar (ha)
- Hawaiano: ʻelima? (haw)
- Húngaro: öt? (hu)
- Indonesio: [1] lima (id)
- Inglés: [1] five (en)
- Irlandés: [1] cúig (ga)
- Italiano: [1] cinque (it)
- Japonés: [1] 五 (ja) “ご, go”; いつつ (ja) “itsutsu”
- Kurdo (macrolengua): [1] pênc (ku)
- Latín: [1] quinque (la)
- Lojban: [1] mu (jbo)
- Mandarín: [1] 五 (cmn) “wǔ”
- Maorí: [1] rima (mi)
- Mapuche: [1] kechu (arn); [2] kechuchi (arn)
- Maya yucateco: [1] joʼo (yua)
- Mongol: [1] тав (mn)
- Náhuatl central: [1] macuilli (nhn)
- Náhuatl clásico: [1] macuilli (nci)
- Náhuatl de Guerrero: [1] makuijli (ngu)
- Náhuatl de la Huasteca central: [1] makuili (nch)
- Náhuatl de la Huasteca occidental: [1] makuili (nhw)
- Náhuatl de la Huasteca oriental: makuilli (nhe)
- Neerlandés: [1] vijf (nl)
- Persa: پنج? (fa) “panj”
- Polaco: [1] pięć (pl)
- Portugués: [1] cinco (pt)
- Quechua cuzqueño: [1] pisqa (quz)
- Quechua de Huaylas Ancash: pitsqa (qwh)
- Rapa nui: [1, 3] erima (rap); [5] karima (rap)
- Ruaingá: fañs (rhg)
- Sánscrito: पञ्च? (sa)
- Serbocroata: [1] pet (sh)
- Tagalo: lima? (tl)
- Toki pona: luka (tok)
- Umbro: [1] 𐌐𐌈𐌌𐌐𐌄 (xum)
- Vasco: [1] bost (eu)
- Volapuk: lul? (vo)
Gallego
[editar]Parte de la Lista Swadesh.
cinco | |
pronunciación | falta agregar |
Etimología 1
[editar]Si puedes, incorpórala: ver cómo.
Adjetivo cardinal
[editar]- 1 Números
- Cinco.
Parte de la Lista Swadesh.
cinco | |
brasilero (AFI) | [ˈsĩ.ku] |
gaúcho (AFI) | [ˈsĩ.ko] ⓘ |
europeo (AFI) | [ˈsĩ.ku] ⓘ ⓘ ⓘ |
acentuación | llana |
longitud silábica | bisílaba |
rima | u |
Etimología 1
[editar]Del latín vulgar cīnque y este del latín quīnque, del protoindoeuropeo *pénkʷe.
Adjetivo cardinal
[editar]- 1 Números
- Cinco.
Sustantivo masculino
[editar]Singular | Plural |
---|---|
cinco | cincos |
- 2 Números
- Cinco.
Referencias y notas
[editar]Categorías:
- Español
- ES:Lista Swadesh
- ES:Palabras llanas
- ES:Palabras bisílabas
- ES:Rimas:in.ko
- ES:Palabras provenientes del latín vulgar
- ES:Adjetivos
- ES:Adjetivos cardinales
- ES:Sustantivos
- ES:Sustantivos masculinos
- ES:Números
- ES:Naipes
- ES:Monedas
- ES:Chile
- ES:México
- ES:Costa Rica
- ES:Juegos
- ES:Guatemala
- ES:Instrumentos musicales
- ES:Bolos
- HAW:Traducciones incompletas o imprecisas
- HU:Traducciones incompletas o imprecisas
- Español-Kurdo (macrolengua)
- FA:Traducciones incompletas o imprecisas
- SA:Traducciones incompletas o imprecisas
- TL:Traducciones incompletas o imprecisas
- VO:Traducciones incompletas o imprecisas
- Gallego
- GL:Lista Swadesh
- GL:Palabras sin transcripción fonética
- GL:Adjetivos
- GL:Adjetivos cardinales
- GL:Números
- Portugués
- PT:Lista Swadesh
- PT:Palabras llanas
- PT:Palabras bisílabas
- PT:Rimas:u
- PT:Palabras provenientes del latín vulgar
- PT:Adjetivos
- PT:Adjetivos cardinales
- PT:Números
- PT:Sustantivos
- PT:Sustantivos masculinos