Del protoitálico *-þō- [presente], *-þeþai- [perfecto], *-þato- [participio perfecto], y este del protoindoeuropeo *dʰi-dʰh₁- ("poner"), *dʰ(é)h₁- [aoristo].[1] Compárese el protocelta *-dī- ("poner"), el irlandés antiguo creitid ("creer"), el hitita dai-/ti- ("poner", "colocar"), el sánscrito धा (dhā-, "poner"; "hacer"), el avéstico dā- ("poner"; "hacer"), el griego antiguo τίθημι (títʰēmi, "poner"), el lituano dėti ("poner"), el eslavo eclesiástico antiguo děti ("hacer", "decir") y el tocario B tā- ("poner", "colocar").[1]
→ dō, -āre, crēdō, -ere
Sufijo verbal[editar]
presente activo -dō, presente infinitivo -dere, perfecto activo -didī, supino -ditum.
- 1
- El compuesto latino -dō no conservó la forma simple y puede representar tanto el protoindoeuropeo *dʰeh₁- ("poner") como *deh₃- ("dar").[1]
Conjugación[editar]
Flexión de -dōtercera conjugación, perfecto con reduplicación
| indicativo |
singular |
plural |
| primera |
segunda |
tercera |
primera |
segunda |
tercera |
| activo |
presente |
-dō |
-dis |
-dit |
-dimus |
-ditis |
-dunt |
| imperfecto |
-dēbam |
-dēbās |
-dēbat |
-dēbāmus |
-dēbātis |
-dēbant |
| futuro |
-dam |
-dēs |
-det |
-dēmus |
-dētis |
-dent |
| perfecto |
-didī |
-didistī |
-didit |
-didimus |
-didistis |
-didērunt,
-didēre |
| pluscuamperfecto |
-dideram |
-diderās |
-diderat |
-diderāmus |
-diderātis |
-diderant |
| futuro perfecto |
-diderō |
-dideris |
-diderit |
-diderimus |
-dideritis |
-diderint |
| pasivo |
presente |
-dor |
-deris,
-dere |
-ditur |
-dimur |
-diminī |
-duntur |
| imperfecto |
-dēbar |
-dēbāris,
-dēbāre |
-dēbātur |
-dēbāmur |
-dēbāminī |
-dēbantur |
| futuro |
-dar |
-dēris,
-dēre |
-dētur |
-dēmur |
-dēminī |
-dentur |
| perfecto |
-ditus -a, -um sum (part. perf. seguido del presente indicativo de sum) |
| pluscuamperfecto |
-ditus -a, -um eram (part. perf. seguido del imperfecto indicativo de sum) |
| futuro perfecto |
-ditus -a, -um erō (part. perf. seguido del futuro indicativo de sum) |
| subjuntivo |
singular |
plural |
| primera |
segunda |
tercera |
primera |
segunda |
tercera |
| activo |
presente |
-dam |
-dās |
-dat |
-dāmus |
-dātis |
-dant |
| imperfecto |
-derem |
-derēs |
-deret |
-derēmus |
-derētis |
-derent |
| perfecto |
-diderim |
-diderīs |
-diderit |
-diderīmus |
-diderītis |
-diderint |
| pluscuamperfecto |
-didissem |
-didissēs |
-didisset |
-didissēmus |
-didissētis |
-didissent |
| pasivo |
presente |
-dar |
-dāris,
-dāre |
-dātur |
-dāmur |
-dāminī |
-dantur |
| imperfecto |
-derer |
-derēris,
-derēre |
-derētur |
-derēmur |
-derēminī |
-derentur |
| perfecto |
-ditus -a, -um sim (part. perf. seguido del presente subjuntivo de sum) |
| pluscuamperfecto |
-ditus -a, -um essem (part. perf. seguido del imperfecto subjuntivo de sum) |
| imperativos |
activo |
pasivo |
presente
(2ª persona) |
futuro
(2ª persona) |
futuro
(3ª persona) |
presente
(2ª persona) |
futuro
(2ª persona) |
futuro
(3ª persona) |
|
singular |
-de |
-ditō |
-ditō |
-dere |
-ditor |
-ditor |
| plural |
-dite |
-ditōte |
-duntō |
-diminī |
— |
-duntor |
|
presente |
perfecto |
futuro |
presente |
perfecto |
futuro |
| infinitivos |
-dere |
-didisse |
-ditūrus -a,-um esse |
-dī |
-ditus -a,-um esse |
-ditum īrī |
| participios |
-dēns
(-dentis) |
— |
-ditūrus -a,-um |
— |
-ditus -a,-um |
— |
|
gerundio |
gerundivo |
supino |
| acusativo |
genitivo |
dativo/ablativo |
acusativo |
dativo/ablativo |
| -dendum |
-dendī |
-dendō |
-dendus -a,-um |
-ditum |
-ditū |
Véase también[editar]
Referencias y notas[editar]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 de Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the Other Italic Languages. Leiden: Brill, p. 175/176. ISBN 978-90-04-16797-1
