Ir al contenido

auxiliar

De Wikcionario, el diccionario libre
auxiliar
pronunciación (AFI) [aw.ksiˈljaɾ]
silabación au-xi-liar[1]
acentuación aguda
longitud silábica trisílaba
rima

Etimología 1

[editar]

Del latín auxiliare

Verbo transitivo

[editar]
1
Dar auxilio, proteger, amparar.[2]
2
Colaborar, trabajar en ayuda de otro.[2]
  • Uso: se emplea también como pronominal
3
Ayudar a bien morir.[2]
  • Uso: se emplea también como pronominal

Conjugación

[editar]
Conjugación de auxiliarparadigma: enviar (irregular) []
Formas no personales (verboides)
Infinitivo auxiliar haber auxiliado
Gerundio auxiliando habiendo auxiliado
Participio auxiliado
Formas personales
Modo indicativo
yo vos él, ella, usted nosotros vosotros ustedes, ellos
Presente yo auxilio, auxilío auxilias, auxilías vos auxiliás él, ella, usted auxilia, auxilía nosotros auxiliamos vosotros auxiliáis ustedes, ellos auxilian, auxilían
Pretérito imperfecto yo auxiliaba auxiliabas vos auxiliabas él, ella, usted auxiliaba nosotros auxiliábamos vosotros auxiliabais ustedes, ellos auxiliaban
Pretérito perfecto yo auxilié auxiliaste vos auxiliaste él, ella, usted auxilió nosotros auxiliamos vosotros auxiliasteis ustedes, ellos auxiliaron
Pretérito pluscuamperfecto yo había auxiliado habías auxiliado vos habías auxiliado él, ella, usted había auxiliado nosotros habíamos auxiliado vosotros habíais auxiliado ustedes, ellos habían auxiliado
Pretérito perfecto compuesto yo he auxiliado has auxiliado vos has auxiliado él, ella, usted ha auxiliado nosotros hemos auxiliado vosotros habéis auxiliado ustedes, ellos han auxiliado
Futuro yo auxiliaré auxiliarás vos auxiliarás él, ella, usted auxiliará nosotros auxiliaremos vosotros auxiliaréis ustedes, ellos auxiliarán
Futuro compuesto yo habré auxiliado habrás auxiliado vos habrás auxiliado él, ella, usted habrá auxiliado nosotros habremos auxiliado vosotros habréis auxiliado ustedes, ellos habrán auxiliado
Pretérito anterior yo hube auxiliado hubiste auxiliado vos hubiste auxiliado él, ella, usted hubo auxiliado nosotros hubimos auxiliado vosotros hubisteis auxiliado ustedes, ellos hubieron auxiliado
Modo condicional
yo vos él, ella, usted nosotros vosotros ustedes, ellos
Condicional simple yo auxiliaría auxiliarías vos auxiliarías él, ella, usted auxiliaría nosotros auxiliaríamos vosotros auxiliaríais ustedes, ellos auxiliarían
Condicional compuesto yo habría auxiliado habrías auxiliado vos habrías auxiliado él, ella, usted habría auxiliado nosotros habríamos auxiliado vosotros habríais auxiliado ustedes, ellos habrían auxiliado
Modo subjuntivo
que yo que tú que vos que él, que ella, que usted que nosotros que vosotros que ustedes, que ellos
Presente que yo auxilie, auxilíe que tú auxilies, auxilíes que vos auxilies, auxiliés, auxilíes que él, que ella, que usted auxilie, auxilíe que nosotros auxiliemos que vosotros auxiliéis que ustedes, que ellos auxilien, auxilíen
Pretérito imperfecto que yo auxiliara, auxiliase que tú auxiliaras, auxiliases que vos auxiliaras, auxiliases que él, que ella, que usted auxiliara, auxiliase que nosotros auxiliáramos, auxiliásemos que vosotros auxiliarais, auxiliaseis que ustedes, que ellos auxiliaran, auxiliasen
Pretérito perfecto que yo haya auxiliado que tú hayas auxiliado que vos hayas auxiliado que él, que ella, que usted haya auxiliado que nosotros hayamos auxiliado que vosotros hayáis auxiliado que ustedes, que ellos hayan auxiliado
Pretérito pluscuamperfecto que yo hubiera auxiliado, hubiese auxiliado que tú hubieras auxiliado, hubieses auxiliado que vos hubieras auxiliado, hubieses auxiliado que él, que ella, que usted hubiera auxiliado, hubiese auxiliado que nosotros hubiéramos auxiliado, hubiésemos auxiliado que vosotros hubierais auxiliado, hubieseis auxiliado que ustedes, que ellos hubieran auxiliado, hubiesen auxiliado
Futuro que yo auxiliare que tú auxiliares que vos auxiliares que él, que ella, que usted auxiliare que nosotros auxiliáremos que vosotros auxiliareis que ustedes, que ellos auxiliaren
Futuro compuesto que yo hubiere auxiliado que tú hubieres auxiliado que vos hubieres auxiliado que él, que ella, que usted hubiere auxiliado que nosotros hubiéremos auxiliado que vosotros hubiereis auxiliado que ustedes, que ellos hubieren auxiliado
Modo imperativo
(tú) (vos) (usted) (nosotros) (vosotros) (ustedes)
Presente (tú)auxilia, auxilía (vos)auxiliá (usted)auxilie, auxilíe (nosotros)auxiliemos (vosotros)auxiliad (ustedes)auxilien, auxilíen
Leyenda: † arcaico, x no normativo, PART se usa más como participio, ADJ se usa más como adjetivo, cambio ortográfico, irregularidad
cf. DRAE2001 para las dos conjugaciones

Véase también

[editar]

Traducciones

[editar]
Traducciones []

Etimología 2

[editar]

Del latín auxiliaris

Adjetivo

[editar]

auxiliar (sin género)¦plural: auxiliares

1
Que sirve para ayudar o auxiliar.
  • Ejemplo: 

    Puede aparecer solo, si el tiempo verbal es simple, o acompañado de un verbo auxiliar, si se trata de un tiempo compuesto.«Los verbos». Lingolia.

Sustantivo masculino y femenino

[editar]

auxiliar (sin género)¦plural: auxiliares

2
Persona que cumple labores menores o de ayuda al trabajo de uno o más profesionales, como por ejemplo labores de aseo en un hospital.

Traducciones

[editar]
Traducciones []
auxiliar
central (AFI) [əw.ʃi.liˈa]
valenciano (AFI) [aw.t͡ʃi.liˈaɾ]
baleárico (AFI) [əw.ʃi.liˈa]
acentuación aguda
longitud silábica tetrasílaba
rima a

Etimología 1

[editar]

Del latín auxiliare

Verbo transitivo

[editar]
1
Auxiliar
  • Sinónimos: ajudar, assistir, socórrer
  • Ejemplo: 

    —No em diràs que es tracta d'aquella noia de qui m'ha parlat la Xènia, que va auxiliar en Francesc que estava ferit?Néstor Luján. La Rambla fa baixada. Editorial: Planeta. 1994. ISBN: 8408011324.

Etimología 2

[editar]

Del latín auxiliaris

Adjetivo

[editar]
Singular Plural
Masculino auxiliar auxiliars
Femenino auxiliar auxiliars
1
Auxiliar, ayudante, de apoyo
  • Ejemplo: 

    Foren assignades a Valent tropes escollides de l'exércit de la Baixa Germània amb el gros de les forces de la quinta legió, i tropes auxiliars d'infanteria i de cavalleria, uns quaranta mil homes.P. Corneli Tàcit. Històries. Traducido por: Marià Bassols de Climent & Josep M.ª Casas i Homs. Editorial: Fundaciò Bernat Metge. Barcelona, 1949.

Sustantivo femenino y masculino

[editar]
Singular Plural
auxiliar auxiliars
2
Auxiliar
  • Ejemplo: 

    —La meva ajudant, la Beth. És la meva auxiliar a les autòpsies, però en realitat és necropintora —va aclarir mentre tots dos observaven ficava el cos dins l'ambulància.Carolina Solé. Ulls de gel. Traducido por: Llucia Ramis. 2013. ISBN: 9788466417396.

Referencias y notas

[editar]
  1. Desde 1999 se recomienda considerar siempre diptongo, a efectos de acentuación gráfica, la combinación entre vocales cerradas “átonas” (/iu/, /ui/), o entre vocales cerradas con vocales abiertas ambas “átonas” (/ua/, /ei/, /io/, etc.). Esta recomendación se transforma en prescripción a partir de la reforma ortográfica de 2010, por lo que muchas palabras que se podían escribir con hiato deberán escribirse en diptongo. No obstante, esto no implica una proscripción en la pronunciación. Más información.
  2. 1 2 3 Pedro Labernia. Novísimo diccionario de la lengua castellana con la correspondencia catalana, el mas completo de cuantos han salido á luz. Comprende todos los términos, frases, locuciones y refranes usados en España y Américas Españolas en el lenguaje comun, antiguo y moderno y las voces propias de ciencias, artes y oficios. Editorial: Espasa. Madrid, 1866. OBS.: Tomo I, A–E; Tomo II, F–Z Pág. 359