enseñar
enseñar | |
pronunciación (AFI) | [en.seˈɲar] |
silabación | en-se-ñar[1] |
acentuación | aguda |
longitud silábica | trisílaba |
rima | aɾ |
Etimología
[editar]Del latín vulgar insignare ('señalar')
Verbo transitivo
[editar]- 1 Educación
- Ayudar o hacer a alguien aprender.
- Ejemplo:
“«La ortografía llamada etimológica no enseña nada a los que no saben ni latín ni griego, y no ilustra tampoco a los que han hecho estudios filológicos», dice muy bien Leon Clédat en su Grammaire raisonnée de la langue française”.Miguel de Unamuno. Acerca de la reforma de la ortografía castellana. 1896.
- Sinónimos: adiestrar, aleccionar, amaestrar, educar, instruir.
- Antónimo: aprender.
- Relacionados: adoctrinar, catequizar, enseñanza, guiar, ilustrar, lavar el cerebro, orientar.
- Ejemplo:
- 2
- Mostrar algo a alguien.
- Sinónimos: exhibir, exponer, mostrar.
- Antónimos: cubrir, esconder, ocultar, tapar, velar.
- Relacionados: demostrar, muestra, presentar, revelar.
- Ejemplo:
Detrás, está la idea de que los deportes son sólo para el público masculino. En tanto haya piel a la vista, las deportistas venden. Y como “la que no enseña no vende”, muchas atletas tienen que ingresar en esta dinámica: enseñar se convierte en el recurso más eficaz para conseguir la atención, los patrocinios, los espacios mediáticos que de otra forma no tendrían«La que no enseña no vende». Revés Online. 05 mar 2013.
- 4
- Dejar aparecer, dejar ver una cosa involuntariamente.[2]
Conjugación
[editar]Formas no personales (verboides) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Infinitivo | enseñar | haber enseñado | |||||
Gerundio | enseñando | habiendo enseñado | |||||
Participio | enseñado | ||||||
Formas personales | |||||||
Modo indicativo | |||||||
yo | tú | vos | él, ella, usted | nosotros | vosotros | ustedes, ellos | |
Presente | yo enseño | tú enseñas | vos enseñás | él, ella, usted enseña | nosotros enseñamos | vosotros enseñáis | ustedes, ellos enseñan |
Pretérito imperfecto | yo enseñaba | tú enseñabas | vos enseñabas | él, ella, usted enseñaba | nosotros enseñábamos | vosotros enseñabais | ustedes, ellos enseñaban |
Pretérito perfecto | yo enseñé | tú enseñaste | vos enseñaste | él, ella, usted enseñó | nosotros enseñamos | vosotros enseñasteis | ustedes, ellos enseñaron |
Pretérito pluscuamperfecto | yo había enseñado | tú habías enseñado | vos habías enseñado | él, ella, usted había enseñado | nosotros habíamos enseñado | vosotros habíais enseñado | ustedes, ellos habían enseñado |
Pretérito perfecto compuesto | yo he enseñado | tú has enseñado | vos has enseñado | él, ella, usted ha enseñado | nosotros hemos enseñado | vosotros habéis enseñado | ustedes, ellos han enseñado |
Futuro | yo enseñaré | tú enseñarás | vos enseñarás | él, ella, usted enseñará | nosotros enseñaremos | vosotros enseñaréis | ustedes, ellos enseñarán |
Futuro compuesto | yo habré enseñado | tú habrás enseñado | vos habrás enseñado | él, ella, usted habrá enseñado | nosotros habremos enseñado | vosotros habréis enseñado | ustedes, ellos habrán enseñado |
Pretérito anterior† | yo hube enseñado | tú hubiste enseñado | vos hubiste enseñado | él, ella, usted hubo enseñado | nosotros hubimos enseñado | vosotros hubisteis enseñado | ustedes, ellos hubieron enseñado |
Modo condicional | |||||||
yo | tú | vos | él, ella, usted | nosotros | vosotros | ustedes, ellos | |
Condicional simple | yo enseñaría | tú enseñarías | vos enseñarías | él, ella, usted enseñaría | nosotros enseñaríamos | vosotros enseñaríais | ustedes, ellos enseñarían |
Condicional compuesto | yo habría enseñado | tú habrías enseñado | vos habrías enseñado | él, ella, usted habría enseñado | nosotros habríamos enseñado | vosotros habríais enseñado | ustedes, ellos habrían enseñado |
Modo subjuntivo | |||||||
que yo | que tú | que vos | que él, que ella, que usted | que nosotros | que vosotros | que ustedes, que ellos | |
Presente | que yo enseñe | que tú enseñes | que vos enseñes, enseñés | que él, que ella, que usted enseñe | que nosotros enseñemos | que vosotros enseñéis | que ustedes, que ellos enseñen |
Pretérito imperfecto | que yo enseñara, enseñase | que tú enseñaras, enseñases | que vos enseñaras, enseñases | que él, que ella, que usted enseñara, enseñase | que nosotros enseñáramos, enseñásemos | que vosotros enseñarais, enseñaseis | que ustedes, que ellos enseñaran, enseñasen |
Pretérito perfecto | que yo haya enseñado | que tú hayas enseñado | que vos hayas enseñado | que él, que ella, que usted haya enseñado | que nosotros hayamos enseñado | que vosotros hayáis enseñado | que ustedes, que ellos hayan enseñado |
Pretérito pluscuamperfecto | que yo hubiera enseñado, hubiese enseñado | que tú hubieras enseñado, hubieses enseñado | que vos hubieras enseñado, hubieses enseñado | que él, que ella, que usted hubiera enseñado, hubiese enseñado | que nosotros hubiéramos enseñado, hubiésemos enseñado | que vosotros hubierais enseñado, hubieseis enseñado | que ustedes, que ellos hubieran enseñado, hubiesen enseñado |
Futuro† | que yo enseñare | que tú enseñares | que vos enseñares | que él, que ella, que usted enseñare | que nosotros enseñáremos | que vosotros enseñareis | que ustedes, que ellos enseñaren |
Futuro compuesto† | que yo hubiere enseñado | que tú hubieres enseñado | que vos hubieres enseñado | que él, que ella, que usted hubiere enseñado | que nosotros hubiéremos enseñado | que vosotros hubiereis enseñado | que ustedes, que ellos hubieren enseñado |
Modo imperativo | |||||||
― | (tú) | (vos) | (usted) | (nosotros) | (vosotros) | (ustedes) | |
Presente | ― | (tú) enseña | (vos) enseñá | (usted) enseñe | (nosotros) enseñemos | (vosotros) enseñad | (ustedes) enseñen |
Leyenda: † arcaico, x no normativo, PART se usa más como participio, ADJ se usa más como adjetivo, ■ cambio ortográfico, ■ irregularidad | |||||||
Información adicional
[editar]- Derivación: enseña, enseñable, enseñadamente, enseñadero, enseñado, enseñador, enseñamiento, enseñante, enseñanza, enseñar, enseñarse, enseño, desenseñar
Véase también
[editar]Traducciones
[editar]- Afrikáans: [1] leer (af); [2] wys (af)
- Alemán: [1] lehren (de), unterrichten (de); [2] zeigen (de)
- Bretón: [1] kelenn (br); [2] diskouez (br)
- Búlgaro: [1] преподавам (bg)
- Catalán: [1] ensenyar (ca)
- Danés: [1] lære (da)
- Esperanto: [1] instrui (eo)
- Extremeño: [1] aprendel (ext)
- Francés: [1] enseigner (fr)
- Gallego: [1] ensinar (gl)
- Griego: [1] διδάσκω (el); [2] εκθέτω (el)
- Hebreo: [1] ללמד (he) “lelamed”; [2] להראות (he)
- Inglés: [1] teach (en); [2] show (en)
- Italiano: [1] insegnare (it); [2] mostrare (it)
- Japonés: [1] 教える (ja) “oshieru”; [2] 出す (ja) “dasu”, 見せる (ja) “miseru”
- Latín: [1] docere (la); [2] monstrare (la)
- Mapuche: [1] kimelün (arn)
- Maya yucateco: [1] kaʼans (yua), kaʼansaj (yua); [2] eʼes (yua)
- Neerlandés: [1] leren (nl); [2] tonen (nl)
- Polaco: [1] uczyć (pl); [2] pokazać (pl)
- Portugués: [1] ensinar (pt); [2] mostrar (pt)
- Quechua de Huaylas Ancash: [1] yachatsiy (qwh)
- Ruso: [1] учить (ru) “uchit'”; [2] показывать (ru) “pokazyvat'”
Referencias y notas
[editar]- ↑ Cuando ciertos prefijos están presentes, la agrupación natural de sílabas (fonética) puede cambiar. Algunos ejemplos son: transatlántico (trans-at-lán-ti-co en lugar de tran-sa-tlán-ti-co), subrayar (sub-ra-yar en lugar de su-bra-yar), abrogar (ab-ro-gar en lugar de a-bro-gar). Para estos casos en el lenguaje escrito se recomienda dividir la palabra agrupando el prefijo, sobre todo cuando influye en la pronunciación de la erre. Más información.
- 1 2 «enseñar» en Diccionario de la lengua española. Editorial: Calpe. 15.ª ed, Madrid, 1925.